Нуриев К.К., Пискентбоев Қ.И. Стандартлаштириш асослари, жоизлик, ўтказиш ва техникавий ўлчашлар

Касб-ҳунар коллежлари учун дарслик. — Тошкент: Меҳнат, 2001. — 112 б. — ISBN: 5-8244-1472-2.
Язык: узбекский.Ушбу дарсликда стандартлаштиришнинг умумий асослари, жоизлик, ўтказиш ва техникавий ўлчашлар бўйича қишлоқ хўжалиги машина ва ускуналари ҳамда автотракторларда ўзаро алмашинишни таъминловчи асбоблар ёритилган.
Усталардан ва техник механиклардан эса кенг илмий техникавий фикрлаш доирасига эга бўлиш ҳамда машина-трактор паркидан, яъни тракторлар ва қишлоқ хўжалиги машиналари ва ускуналаридан унумли фойдаланиш, сифатли техник хизмат кўрсатиш ва таъмирлашда мукаммал малакага эга бўлиш талаб қилинади.
Малакали ишчи техник ва усталаргина ишлаб чиқаришни такомиллаштиришда фаол қатнашишлари, меҳнат унумдорлигини ҳамда маҳсулот сифатини кескин оширишлари мумкин.
Ўзаро алмашинувчанлик, стандартлаштириш ва техникавий ўлчовлар фанини ўрганишда, албатта, чизмачилик, металлар технологияси, техникавий механика, материаллар қаршилиги, математика ва бошқа фанлардан олинган билимларга таянилади, Бу фанларни эгаллаш эса ўз навбэтида қишлоқ хўжалиги машиналари ва жиҳозларига малакали техник хизмат кўрсатишда ҳар томонлама ёрдам беради.Стандартлаштириш асослари.
Стандартлаштиришнинг моҳияти ва халқ хўжалигидаги аҳамияти.
Стандартлаштиришнинг давлат тизими. Стандартлаштириш ва маҳсулот сифати.
Жоизлик ва ўтказишлар.
Машиналарни тайёрлашда ва таъмирлашда ўзаро алмашинувчанликнинг (Ў. а.) умумий асослари.
Жоизликлар ва утказишлар тугрисида асосий тушунчалар.
Сиртларнинг ғадир-будирлиги ва тўлқинсимонлиги.
Силлиқ цилиндрик бирикмаларга жоизлик ва ўтказишлар тизими.
Радиал тебраниш подшипникларининг жоизлиги ва ўтказишлари. Конус бирикмаси деталларининг ўлчамлари ва жоизлиги.
Шпонкали, шлицали ва резбали бирикмаларнинг жоизлиги ҳамда ўтказишлари.
Техникавий ўлчаш асослари.
Асосий метрологик тушунчалар ва таърифлар. Ўлчаш ва назорат қилиш воситалари.
Чизиқли ўлчамларни ўлчаш воситалари.
Калибрлар.
Машина деталларининг шакли, сиртлари, ўқларининг ўзаро жойлашиши ва уларни ўлчаш.
Иловалар.
Фойдаланилган адабиётлар.