Smeets Niels. Oekraïense grammatica voor nederlandstaligen

Belgium, Promote Ukraine vzw, 2016 – 196 p.Первый актуальный учебник украинского языка для нидерландскоязычных.Voorwoord van de auteur
De grammatica die voor u ligt is bestemd voor Nederlandstaligen die de uitdaging wensen aan te gaan de Oekraïense taal onder de knie te krijgen. Het boek kan als naslagwerk dienen voor zowel beginners als gevorderden en biedt een exhaustief overzicht van de Oekraïense taal gestructureerd naar woordgroep. Het is geschreven vanuit het perspectief van een taalstudent: het grammaticaal compendium werd samengesteld tijdens het leerproces van de auteur waarna het systematisch werd uitgewerkt.
De grammaticale regels worden rijkelijk geïllustreerd met voorbeelden uit het in de praktijk gebruikte Oekraïens. Aangezien de voorbeeldzinnen grotendeels afkomstig zijn uit online media, weerspiegelen zij bovendien de problemen en uitdagingen waarmee Oekraïne te kampen kreeg in de nasleep van de grootste crisis sinds de val van de Sovjet-Unie. Het jaar 2014 bracht heel wat sociale, economische en militaire uitdagingen met zich mee in het kader van het de facto territoriumverlies van de Krim aan Rusland en de oorlog met de separatisten in de zelfverklaarde volksrepublieken van Donetsk en Loegansk.
Het internet maakt het mogelijk Oekraïense bronnen vrij te raadplegen, al is dat niet overal vanzelfsprekend. De auteur werd tijdens een verblijf in Moskou meermaals geconfronteerd met geblokkeerde Oekraïense media, waaronder de krant ‘Oekraïense Pravda’. Er wordt heel wat geschreven over de propaganda-oorlog tussen de Russische en Oekraïense media. De kennis van de taal laat toe die primaire en secundaire bronnen rechtstreeks te raadplegen. Hoe formuleren politici beleidsmaatregelen, op welke aspecten zoomen bepaalde mediakanalen in, en misschien nog belangrijker, wat blijft onderbelicht? Dit werk biedt een sleutel aan tot het ontsluiten van de Oekraïense taal, en in het bijzonder de verslaggeving en het politieke discours. Op basis van die vergaarde kennis kan de taalstudent zijn/haar eigen gegronde mening vormen.
Een ideale aanvulling op dit boek is de intensieve zomercursus van de Oekraïense taal aan de Oekraïense Katholieke Universiteit, gelegen in de historische stad Lviv. Om uw taalbeheersing verder aan te scherpen kunt u hun website met talloze opleidingsmogelijkheden bezoeken op het webadres: http://www.studyukrainian.org.ua/. Bovendien steunt u zo de wetenschappelijke ontwikkeling van het land.
Mijn oprechte dank gaat in de eerste plaats uit naar Prof. Dr. Tatjana Soldatjenkova, voor de talloze taalkundige discussies omtrent de Oekraïense grammatica naar aanleiding van eerdere versies van dit boek. Zonder haar opmerkingen en constructieve voorstellen tot aanpassingen zou het boek nooit het levenslicht hebben gezien. Ik ben Natalia Karpenko, professioneel literair vertaalster Nederlands-Oekraïens, en Valentyna Poplavska, docent van de Oekraïense taal en literatuur, erkentelijk voor hun deskundige opmerkingen van een onschatbare waarde. Ook dank ik Katerina Sazonkina voor haar nuttige commentaar wat betreft de Oekraïense voorbeeldzinnen en vertalingen naar het Nederlands.
Dankzij de discussie met Prof. Dr. Kris Van Heuckelom werd het hoofdstuk omtrent fonetiek tot een hoger niveau gebracht. Graag wil ik ook Oksana Voychenko bedanken voor de interesse in haar moedertaal op te wekken en mij steeds te woord te staan bij linguïstische vraagstukken. De realisatie van dit boek werd mogelijk gemaakt dankzij de actieve ondersteuning van Promote Ukraine. In het bijzonder ben ik Marta Barandiy en Yuliya Shutyak veel dankbaarheid verschuldigd voor de boeiende discussies en hun praktische ondersteuning. De kritische blik van deze moedertaalsprekers scherpten de inhoud van het boek verder aan wat uiteindelijk dit eindresultaat heeft opgeleverd.Voorwoord van de auteur
Gebruikte Referentiewerken
Alfabet en uitspraak - Абетка й вимова
1Het alfabet
Schrift en uitspraak
Het onderscheid hard-zacht
Klinkers
Medeklinkers
Stemhebbende en stemloze medeklinkers
Mede/klinkervarianten
Het zachte teken
De apostrof
Klankalternaties
linkeralternaties
Medeklinkeralternaties
Vluchtige klinkers
Het woordaccent
Substantieven - Іменники
Flexieklassen
De standaardverbuiging
Nominatief - Називний відмінок
Vorming van de nominatief en het woordgeslacht - рід
Gebruik van de nominatief
Genitief - Родовий відмінок
Vorming van de genitief
Gebruik van de genitief
Datief - Давальний відмінок
Vorming van de datief
Gebruik van de datief
Accusatief - Знахідний відмінок
Vorming van de accusatief
Gebruik van de accusatief
Instrumentalis - Орудний відмінок
Vorming van de instrumentalis
Gebruik van de instrumentalis
Locatief - Місцевий відмінок
Vorming van de locatief
Gebruik van de locatief
Vocatief - Кличний відмінок
Vorming van de vocatief
Gebruik van de vocatief
De Adjectieven - прикметники
De lange vorm van het adjectief
De klemtoon
Harde en zachte adjectieven
Gesubstantiveerde adjectieven
Possessieve adjectieven
Gebruik van de lange vorm
De trappen van vergelijking - ступені порівняння прикметників
De korte vorm van het adjectief
Vorming van de korte vorm
Gebruik van de korte vorm
Voornaamwoorden - займенники
Persoonlijke voornaamwoorden
Vorming van de persoonlijke voornaamwoorden
Gebruik van de persoonlijke voornaamwoorden
Bezittelijke voornaamwoorden
Het reflexief bezittelijk voornaamwoord
Het onderscheid tussen його , її, їх en свій
Reflexief persoonlijk voornaamwoord
Wederkerige voornaamwoorden
Aanwijzende voornaamwoorden
dit (цей) en dat (той)
zulk (такий)
Bepalende voornaamwoorden
alles (ввесь/увесь)
zelf (сам)
het versterkende element (самий)
ieder, elk (кожний)
ieder (всякий/усякий)
Vragende voornaamwoorden
Ontkennende voornaamwoorden
Onbepaalde voornaamwoorden
Betrekkelijke voornaamwoorden
Vorming van het betrekkelijk voornaamwoord
Gebruik van het betrekkelijk voornaamwoord
Telwoorden - числівники
Hoofdtelwoorden
Overzicht van de hoofdtelwoorden
Substantief- en adjectiefverbindingen met telwoorden
Telwoorden in een functie anders dan het onderwerp
Rangtelwoorden
Overzicht van de rangtelwoorden
Gebruik van de rangtelwoorden
Verzameltelwoorden
Overzicht van de verzameltelwoorden
Gebruik van de groepstelwoorden
Onbepaalde telwoorden
Breuken
Werkwoorden - Дієслова
Infinitief
Reflexieve werkwoorden
Tijden
De tegenwoordige tijd
De verleden tijd
De toekomende tijd
Het aspect
Vorming van het aspectpaar
Gebruik van het aspect
Werkwoorden van beweging
Het onderscheid ‘bepaald – onbepaald’ bij werkwoorden van beweging zonder prefix
Geprefigeerde werkwoorden van beweging
Gebruik van het aspect
De gebiedende wijs
Vorming van de imperatief
Gebruik van de imperatief
De voorwaardelijke wijs
Wens
Beleefdheid
Onzekerheid
Hypothetische voorwaarde
Deelwoorden
Vorming van de deelwoorden
Gebruik van de deelwoorden
Gerundia
Vorming van het gerundium
Gebruik van het gerundium
Bijwoorden - прислівники
Vorming van het bijwoord
Gebruik van het bijwoord
Trappen van vergelijking - Ступені порівняння прислівників
Gebruik van de trappen van vergelijking
Voorzetsels - прийме́нники
Overzicht en kenmerken
Vormvarianten
Voorzetsels met één naamval
Voorzetsels exclusief met de genitief
Voorzetsels exclusief met datief
Voorzetsels exclusief met de accusatief
Voorzetsels exclusief met locatief
Voorzetsels met meerdere naamvallen
Plaatsbepalingen versus richting
Tijdsbepalingen met voorzetsel
Voorzetsels met meerdere naamvallen anders dan tijd en plaats
Voegwoorden en samengestelde zinnen
Classificatie van voegwoorden
Gebruik van de voegwoorden in nevenschikkingen
Aaneenschakelende voegwoorden
Tegengestelde adversatieve voegwoorden
Tegengestelde disjunctieve voegwoorden
Gebruik van de voegwoorden in onderschikkingen
Bijzin als gezegde van de hoofdzin
Oorzakelijke voegwoorden
Voegwoorden van doel
Voorwaardelijke voegwoorden
Vergelijkende voegwoorden
Temporele voegwoorden
Verklarende voegwoorden
Concessieve voegwoorden